Quản trị quốc gia nhìn từ điều hành của Vinashin
Category : Tin tức
Chúng ta hình dung năng lực quản trị và điều hành của các lãnh đạo Vinashin hiện nay như là khả năng bình thường của bé trai 10 tuổi ăn được 02 bát cơm nhưng được bố mẹ giao ăn 04 bát cơm. Đứa trẻ sẽ phản ứng điều gì? sự kiện nóng
Những sự kiện gần đây trong việc triển khai các dự án của tập đoàn Vinashin như đóng tàu vận tải dầu, dự án đóng mới kho nổi chứa xuất dầu FSO-5 cho Petrovietnam, nợ đọng thuế, nợ phí lưu kho… cho chúng ta một cái nhìn thực nghiệm những gì đã, đang và sẽ diễn ra về năng lực quản trị và điều hành trong các tập đoàn nhà nước hiện nay; là hồi chuông cảnh báo cần phải có một cơ chế mạnh giám sát hoạt động điều hành, cũng như công khai định kỳ hàng về năm tài chính và định hướng kinh doanh.
“Đã đến lúc Chủ tịch, TGĐ trong các tập đoàn, Tổng công ty nhà nước
phải đưa ra cách thức và lí do thuyết phục trước khi ngồi vào vị trí ghế nóng này tại Tập đoàn”.
Ảnh: Vinashin
Việt Nam- quốc gia biển và làm giàu từ kinh tế biển là chủ trương có tầm nhìn thế kỷ đưa Việt Nam giàu mạnh trong thế kỷ 21 của Đảng và Nhà nước. Phát triển ngành công nghiệp đóng tàu là bước đi nối dài trong chiến lược ấy, thể hiện tầm nhìn của Chính phủ trong việc điều hành với ưu tiên mọi nguồn lực cho phát triển ngành công nghiêp này bằng các hỗ trợ về cơ chế, mặt bằng đất đai nhanh và đảm bảo uy tín quốc gia bằng khoản vay tín dụng quốc tế 750 triệu USD cho Vinashin.
Tập đoàn Vinashin được thành lập trên cơ sở của Tổng công ty Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam. Việc thành lập thành Tập đoàn và hỗ trợ mọi nguồn lực quốc gia thể hiện quyết tâm của chính phủ biến Vinashin thành một Tập đoàn có khả năng cạnh tranh quốc tế. Việc thay đổi mang tính chiến lược này đòi hỏi những người quản trị và điều hành tại tập đoàn phải là những Chủ tịch, Tổng giám đốc có kinh nghiệm và năng lực quản trị điều hành trong môi trường cạnh tranh quốc tế. Nhưng thực tiễn tại Vinashin không có một thay đổi nào ở tầng lớp lãnh đạo cấp cao so với trước đây chỉ đóng tàu vận tải sông, ven biển và phục vụ cho nhu cầu vận tải trong nội địa.
Khi thay đổi chiến lược kinh doanh thì đồng nghĩa với triển khai chiến lược về cơ cấu sản phẩm mới, thay đổi chính sách quản trị công ty gắn liền với nâng cao năng lực lãnh đạo và tổ chức sản xuất sao cho thực hiện hợp lý hóa các nguồn lực của doanh nghiệp hiệu quả.
Nhìn vào cơ cấu danh mục sản phẩm và việc tổ chức sản xuất và quản trị điều hành của Vinashin ít thấy sự thay đổi so với trước đây khi chưa là Tập đoàn (tham khảo www.vinashin.com.vn ) tức là các công ty trực thuộc tập đoàn này sản xuất các sản phẩm đóng tàu giống nhau… cho thấy một sự lãng phí ghê gớm các nguồn lực do bị phân tán các nguồn lực trong việc đầu tư trang thiết bị, nguồn lực tài chính và con người trong việc tạo ra sản phẩm và dịch vụ.
Một nguyên tắc mang tính khoa học trong quản trị các tập đoàn là phải tổ chức sản xuất kinh doanh sao cho mỗi công ty trong Tập đoàn Vinashin phải tham gia vào một hay một số công đoạn trong quá trình tạo ra sản phẩm dịch vụ mà Tập đoàn này cung cấp cho khách hàng; hoặc mỗi công ty trong Tập đoàn phải sản xuất ra một loại sản phẩm trong một phân khúc nào đó trong thị trường quốc tế nhằm tăng tính chuyên nghiệp trong các công đoạn sản xuất và cũng sử dụng hiệu quả các thiết bị máy móc thiết bị cũng như tránh được việc đầu tư thiết bị dàn trải và trùng lặp giữa các công ty con trong Tập đoàn.
Hình dung năng lực quản trị và điều hành của các lãnh đạo Vinashin hiện nay như là khả năng bình thường của bé trai 10 tuổi ăn được 02 bát cơm nhưng được bố mẹ giao ăn 04 bát cơm. Đứa trẻ sẽ phản ứng điều gì? Nếu đứa trẻ (các nhà quản trị) thông minh, trung thực sẽ từ chối không ăn thêm và nói rằng cần có thời gian để luyện tập cho cơ thể cường tráng hơn mới đủ khả năng; Hoặc đưa trẻ tham lam cố gắng ăn hết thì sẽ có thể xảy ra: một là đứa trẻ ăn xong tức bụng quá không hoạt động được phải nằm thở, hai là đứa trẻ này phải đưa đi bệnh viện đưa vào khoa cấp cứu ngay; hoặc đứa trẻ lừa dối cha mẹ là vãi cơm cho gà ăn hộ; hoặc đổ bỏ đi.
Câu chuyện khả năng ăn cơm của đưa trẻ là minh chứng rõ ràng nhất cho trường hợp của Vinashin là Chính phủ giao cho một khoản tiền lớn 750 triệu USD, những lãnh đạo nơi đây đã không biết phải làm gì với số tiền lớn như trên để phát triển năng lực cốt lõi của ngành công nghiệp đóng tầu cho đúng với vị thế, tiềm năng và kỳ vọng của Nhà nước bằng việc đầu tư tràn lan sang các lĩnh vực khác như đầu tư sân golf, khách sạn, cổ phiếu Bảo Việt năm 2007 là 1.467 tỷ đồng (hơn 90 triệu USD), mua tàu du lịch năm 2007 với giá 60 triệu euro (khoảng 1.300 tỉ đồng thời điểm đó)…
Nếu hạch toán thì việc lỗ trong đầu tư của Vinashin trong thương vụ Bảo Việt khoảng hơn 700 tỷ (thời điểm chuyển giao cho SCIC ngày 7 tháng 7 năm 2009, Tàu Hoa Sen thì đắp ụ, trong khi Hải quân Việt Nam rất cần những khoản tiền đó để hiện đại hóa quân đội nhằm đối phó với những đe dọa trên Biển Đông thì kinh phí lại hạn hẹp hoặc số tiền đó sẽ làm được nhiều việc lớn giúp bà con ngư dân ra biển là 2 bằng cớ trong rất nhiều các hoạt động vãi cơm cho gà, hoặc đổ đi của Tập đoàn này.
Ông Lê Lộc – Tổng giám đốc đầu tư Vinashin trả lời phỏng vấn báo Tuổi Trẻ làm nhiều người lo ngại bởi ông ấy nói là tin tưởng trả nợ được nhưng ông không chỉ cho người dân Việt Nam những lí do mà ông tin Vinashin sẽ trả nợ được… Và cách trả lời điển hình này sẽ tiếp tục diễn ra nếu Chính phủ không can thiệp mạnh vào hoạt động quản trị yếu kém đang diễn ra tại các tập đoàn và tổng công ty nhà nước.
Đã đến lúc Chủ tịch, Tổng giám đốc trong các tập đoàn, Tổng công ty nhà nước phải đưa ra cách thức và lí do thuyết phục trước cơ quan chức năng, các cơ quan giám sát nhà nước mà họ đưa công ty đến thành công như: chiến lược công ty, cơ cấu phát triển sản phẩm mới, chiến lược marketing, thương hiệu, quản trị cắt giảm chi phí .vv.. trước khi ngồi vào vị trí ghế nóng này tại Tập đoàn. Nếu không, mọi lỗ lực của nhà nước giành cho họ quá nhiều tiền thuế của dân, các nguồn lực tài nguyên là một sự mạo hiểm rất lớn khi mà những lãnh đạo này không đưa ra được những luận cứ vững chắc mang lại sự thịnh vượng cho công ty khi mà nơi đây cơ chế giám sát quản trị điều hành vẫn còn là một khoảng trống.